مغز

مغز

دکتر محمد رضا عزیزی متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات در تشریح عملکرد مغز انسان میگوید:

مغز انسان یک عضو شگفت‌انگیز بدن است که تمامی عملکردهای آن را کنترل می‌کند. مغز انسان اطلاعات را از دنیای بیرون دریافت، و پردازش کرده و ماهیت ذهن و روان را به تصویر می‌کشد.

هوش، خلاقیت، احساسات و حافظه برخی از مواردی است که توسط مغز انسان ایجاد می‌شوند.
مغز انسان تشکیل شده از مخ، مخچه و بصل النخاع  که توسط استخوان جمجمه حفاظت می‌شوند. مغز بیش‌تر مواقع اطلاعات را از طریق حواس پنچ گانه یعنی بینایی، بویایی، شنوایی، لامسه و چشایی دریافت می‌کند. مغز این پیام‌ها را به نوعی که برای ما قابل فهم باشد جمع آوری کرده و این اطلاعات را در مناطق خاص و اغلب مرموزی ذخیره می‌کند.
مغز انسان در کنترل افکار، حافظه، گفتار و… نیز نقش دارد. دکتر محمد رضا عزیزی متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات درمورد ویژگیهای مغز انسان میگوید:
سیستم عصبی مرکزی (CNS) از مغز و نخاع تشکیل شده و سیستم عصبی محیطی (PNS) شامل اعصاب نخاعی است که از انشعابات اعصاب مغزی و طناب نخاعی تشکیل شده است.
مغز انسان بالغ به‌طور میانگین وزنی بین ۱٫۲ تا ۱٫۴ کیلوگرم دارد که در حدود ۲ درصد از وزن کل بدن است. حجم مغز در مردان حدود ۱۲۶۰ و در زنان ۱۱۳۰ سانتی‌متر مکعب است.
مغز انسان اساساً از نورون‌ها، سلول‌های گلیال، سلول‌های بنیادی عصبی و رگ‌های خونی تشکیل شده‌است.
تخمین زده می‌شود که مغز انسان بالغ دارای ۸±۸۶ میلیارد نورون است.
از این نورون‌ها، ۱۶ میلیارد (۱۹٪) در قشر مغز و ۶۹ میلیارد (۸۰٪) در مخچه قرار دارند.

بخش های مختلف مغز:

دکتر محمد رضا عزیزی متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات در مورد بخش‌های مختلف مغز می‌گوید :
مغز انسان شامل مخ، مخچه و بصل النخاع است.
مخ (Cerebrum) بزرگ‌ترین بخش مغز است که از دو نیمکره‌ی چپ و راست تشکیل شده است. مخ عملکردهایی نظیر پردازش لامسه، بینایی، شنوایی، گفتار، استدلال، احساسات، یادگیری و کنترل دقیق حرکات را بر عهده دارد.
خارجی‌ترین لایه سربروم غشای مغزی است که از چهار لوب شامل لوب قدامی، لوب آهیانه، لوب تمپورال و لوب اکسیپیتال یا پس سری تشکیل شده است.

مخچه کارکردهای مهمی در کنترل حرکات بدن بر عهده دارد.
دکتر محمدرضا عزیزی متخصص مغز و اعصاب در ادامه این مطلب میگوید؛ مخچه نقش مهمی در هماهنگی و تعادل اندام‌های بدن دارد و علاوه بر آن می‌تواند عملکردهای شناختی نیز داشته باشد.
مخچه بزرگترین بخش پس‌مغز است و در حفرهٔ مغزی پسین یعنی در عقب بصل النخاع و پل مغزی قرار می‌گیرد.
مخچه مسئول هماهنگ‌کردن حرکات ارادی بدن می‌باشد.
به زبان ساده‌تر مخچه بخشی از دستگاه عصبی است که در پس سر قرار گرفته‌است و شامل دو نیم کره است که با توده‌ای به نام کرمینه به هم مرتبط می‌شوند. مخچه در حفظ تعادل بدن و هماهنگی حرکات، نقش مهمی دارد.  مخچه وزنی معادل با ۱۵۰ گرم دارد.در بالغین وزن مخچه یک‌هشتم و در اطفال یک بیستم وزن مغز را تشکیل می‌دهد. مخچه در زیر مخ قرار دارد و توسط سه پایک با ساقه مغز مرتبط می‌شود.

بصل النخاع را اصطلاحا پیاز مغزی می‌نامند. از نظر ساختمانی، هرمی یا پیازی شکل بوده و طول، عرض و قطر قدامی خلفی آن به ترتیب ۳، ۲، و ۱٫۵ سانتی‌متر می‌باشد. بصل النخاع یا پیاز مغز، پایین‌ترین بخش ساقه مغز میباشد.
بصل النخاع و سایر بخش‌های مغز خلفی (پل مغزی و مخچه) در فضای زیر چادر مخچه ای مستقر می‌شوند. تومورهای مغزی این ناحیه باعث افزایش فشار داخل مغزی می‌شوند که از جمله عوارض این افزایش فشار می‌توان به سردرد، استفراغ، و تورم عصب بینایی اشاره کرد.
این دستگاه عصبی علاوه بر نقش ارتباطی بین مغز و نخاع، اعمال خودکار و غیرارادی مهمی را کنترل می‌کند. از جمله گردش خون (تعداد ضربان قلب)، تنفس (مثل سرفه و عطسه و دم و بازدم) و اعمال دستگاه گوارش (بلع، تهوع و
استفراغ).
پیاز مغز به دلیل اینکه مرکز کنترل بخش عصبی خود مختار می باشد در تنظیم و هماهنگی بین ۳ دستگاه گوارش و گردش مواد و همچنین دستگاه تنفسی نقش مهمی ایفا می کند به عنوان مثال دریچه اپی گلوت در دستگاه تنفسی که بر روی نای قرار دارد باید در هنگام بلع بسته شود این بخش از مغز این کار را انجام می دهد و منجر به هماهمنگی خوب این دو دستگاه می شود.